Elspeth Beard: de eerste Britse vrouw die de wereld rondreed

Vrouwelijke motorreizigers zijn zeldzaam, en dan al zeker reizigers van het kaliber van de Engelse Elspeth Beard. Deze markante dame staat te boek als de eerste vrouw die de wereld rondreed met haar motor. Dat ze die die reis bovendien in 1982 maakte, toen de wereld er nog helemaal anders uitzag, maakt het verhaal nog extra bijzonder. 

Elspeth maakte haar wereldreis op 800 dagen, tussen 1982 tot 1984. Na haar terugkeer ging het verhaal echter de doos in, omdat er schijnbaar niemand in geïnteresseerd was. De belangstelling voor haar verhaal kende pas in 2008 een heropleving, toen een klein artikel gepubliceerd werd met de volgende tot de verbeelding sprekende foto.

We mogen gerust stellen dat Elspeth Beard met enkele jaren vertraging een legende is geworden onder motorreizigers en motorrijders algemeen. Onze uitdaging was om de legend herself te pakken te krijgen en om samen haar dozen vol herinneringen na dik veertig jaar vanonder het stof te halen. Dat bleek minder moeilijk dan gedacht. Elspeth stemde toe voor een interview en ter voorbereiding dook ik in haar boek, Lone Rider. Wat was me dat een leeservaring, een ware rollercoaster aan gebeurtenissen die je als ordinaire motorrijder bijna niet voor mogelijk houdt. Het is een verhaal van moed en doorzettingsvermogen, letterlijk en figuurlijk met vallen en opstaan. Een verhaal waarin Elspeth duidelijk zichzelf probeerde te vinden.

The lady and the motorcycle

Binnen de korste keren sta ik m’n camionette in te laden samen met fotograaf Jorn. Met m’n oude CB750 staan we te vertrekken naar de andere kant van het kanaal. Dat de vrouw die ons opwacht aan de voet van haar gerestaureerde watertoren ondertussen zichzelf heeft gevonden, is zo klaar als een klontje. Met een uitnodigdende lach, een vastberaden blik en een flair die duidelijk maakt dat ze vol zelfvertrouwen klaarstaat om twee mannen te ontvangen die haar de pieren uit de neus willen halen. Elspeth heeft geen allures en blijkt zeer toegankelijk.

De originele BMW R60 waarmee ze de reis maakte draagt de sporen van een zwaar bestaan, en toch oogt haar werkpaard alsof ze zo weer vertrekkensklaar staat. Ik zeg met opzet ‘ze’, want Elspeth zal in de loop van het interview verschillende keren aanhalen dat ze haar BMW als een verpersoonlijking ziet van een motor. De beemer werd haar compagnon de route, haar onafscheidelijke vriendin waarmee ze haar avonturen samen doorspartelde. Ze praat tegen haar motor en geeft haar ‘schouderklopjes’ (op de benzinetank weliswaar) … deze BMW is voor haar veel meer dan een machine.

Lone Rider

Elspeths boek “Lone Rider” komt er pas in 2017, na drie jaar schrijven. Haar boek geeft tot in de kleinste details weer hoe haar reis is verlopen en welke attributen haar bijstonden. Van haar dagboek tot haar kaarten, de reisgidsen en de massa’s foto’s. Tot onze vreugde diept ze haar dozen vol herinneringen ook effectief voor ons op. Al haar relieken katapulteren ons terug naar haar reis. Tijdens het interview voelt het bijna alsof we meerijden. De vele foto’s vertellen – nog meer dan het verhaal zelf – over de grensverleggende belevenis die deze twee jaar reizen geweest moeten zijn.

Op weg met “the girl”

Als kers op de taart mogen we een ritje maken samen met ‘the lady herself’ en haar BMW. De motor is nog bijna volledig origineel zoals ze van de reis teruggekeerd is, op de handvaten en uitlaten na. “The girl”, zoals Elspeth haar liefkozend noemt, start zonder tegenpruttelen. We maken samen met Elspeth een tocht door Surrey, een heuvellandschap dat gekenmerkt wordt door kleine dorpen, mooie cottages en heel veel groen. De regio dompelt ons helemaal onder in de sfeer van toen.

Elspeth, hoe slaagde je erin om het verhaal van jouw reis na vijfendertig jaar zo gedetailleerd te reconstrueren?

ELSPETH: “Ik had massa’s herinneringen bewaard in een doos die niet meer boven water kwam tot 2008. In totaal zo’n tweeduizendvijfhonderd foto’s, dagboeken en verslagen. Daarbovenop had ik onderweg ook nog eens een onnoemelijk aantal cassettes naar mijn ouders opgestuurd, en die had mijn vader gelukkig zorgvuldig bewaard. Samen was dat een schat aan materiaal, al was het geen simpele opdracht om dat allemaal chronologisch in beeld te brengen.”

Wat waren de positieve en negatieve aspecten van alleen reizen als vrouw, vooral in die periode?

ELSPETH: “Het grootste voordeel was dat zolang ik m’n helm op had, niemand er van uitging dat ik een vrouw was. Pas als die helm af ging vielen de monden open van verbazing. Het effect daarvan was dat iedereen onmiddellijk een beschermende houding aannam. Vaak kreeg ik ongevraagd hulp of onderdak aangeboden. Soms kreeg ik wel eens dingen gedaan die een man wellicht niet waren gelukt. Nooit zag men mij als een bedreiging. In de moslimlanden was de sfeer echter anders. Daar hield ik zoveel mogelijk mijn helm op en voelde ik me vaak onveilig zodra men erachter kwam dat ik een vrouw was. In India bijvoorbeeld was het respect naar vrouwen toe toen nog nihil.”

Wie alles wil weten over Elspeth Beard en haar bijzonder avontuur, leest het uitgebreide interview in het volgende nummer van Motoren & Toerisme, dat op 8 mei 2025 verschijnt!

Tekst: Patrick De Smet

Foto’s: Jorn Urbain