Rij-indruk: Yamaha MT-09 Y-AMT (automaat)

Enkele weken nadat de meute motorjournalisten de nieuwe automaat van Yamaha aan de tand mocht voelen in het zonnige Spanje, leende ik diezelfde motor uit voor een test dichter bij huis. Een week lang worstelde ik de MT-09 Y-AMT naar m’n werk en terug, trotseerde ik files op de Brusselse ring en reed ik door koude stortbuien zoals je die alleen tijdens de Belgische herfst voorgeschoteld krijgt.

Naast de standaard MT-09 (€ 11.099) en de SP-variant (€ 13.199) lanceerde Yamaha eerder dit jaar de MT-09 Y-AMT (€ 11.599). Nog een automatische versnellingsbak dus, en daarmee bokst Yamaha op tegen een resem aan sterke concurrenten: van Honda met z'n gekende DCT en nieuwe E-Clutch, tot Kawasaki met z'n automatische hybridemodellen, BMW met ASA en KTM met AMT. Waarmee Yamaha zich wil onderscheiden? Zij mogen zich alleszins de eerste fabrikant noemen die deze technologie in z’n meest sportieve vorm presenteert, op een krachtpatser van ’n motor: de MT-09.

Hoe schakel je?

Om het Y-AMT systeem te bedienen moet je drie nieuwe knoppen onder de knie krijgen. Op de linkerstuurhelft vind je nu een wipschakelaar. Met je wijsvinger bedien je de plusknop, die je een versnelling hoger laat schakelen. Met je duim bedien je de minknop, die je laat terugschakelen.

Op de rechterstuurhelft vind je een AT/MT-knop, die je in automatische (AT) of manuele (MT) stand zet. Ook op de rechterstuurhelft vind je een Mode-knop. Sta je in automatische stand (AT), dan kan je daarmee D of D+ modus selecteren. Die eerste zal een conservatief schakelkarakter activeren (bij lagere toeren opschakelen) en die laatste een sportiever schakelkarakter (bij hogere toeren opschakelen). Sta je in de manuele stand (MT), dan laat de Mode-knop je wisselen tussen Sport, Street, Rain, Custom 1 en Custom 2.

Het versnellingspatroon is als volgt: N-1-2-3-4-5-6. Wanneer je uit stilstand wil vertrekken plaats je de motor in 1 en geef je rustig gas, de motor wordt dan automatisch gekoppeld en je rolt weg. De automatische stand doet, zoals de naam verteld, alles automatisch. Twist and go. Wel heb je altijd de mogelijkheid om de computer te overrulen, wanneer je zelf de wipschakelaar gebruikt. Dat is handig wanneer je bijvoorbeeld van ver een situatie ziet aankomen waarbij je moet inhalen.

In manuele stand gebruik je zelf de wipschakelaar om door de versnellingen te gaan, al zal de motor altijd automatisch blijven terugschakelen wanneer het toerental te laag wordt, om stilvallen te voorkomen.

Hoe werkt het?

Ik hou het hier simpel en bespaar je de technische details. Als je precies wil weten hoe de Y-AMT functioneert en hoe dat zich verhoudt tegen de systemen van de concurrentie, lees dan zeker het artikel van onze techniekspecialist Peter Aansorgh in het Motoren en Toerisme nummer van november.

Y-AMT is een eenvoudig systeem, dat een elektronische actuator gebruikt om de conventionele koppelingsbediening op de transmissie over te nemen. Die simpliciteit heeft enkele voordelen, zo kost de Y-AMT-variant slechts € 500 meer dan standaard MT-09. Bovendien weegt het systeem slechts 2,8 kilogram. Dat is aanzienlijk minder dan Honda’s DCT, maar net iets meer dan Honda’s E-Clutch.

Een noemenswaardig nadeel is dat Y-AMT niet ‘spreekt’ met de 6-assige IMU op de motor, terwijl andere aanwezige tech (ABS, TCS, SCS, …) dat wel doet. Het schakelsysteem kent de actuele hellingshoek van de motor dus niet, en durft in automatische modus wel eens op- of neerschakelen terwijl je nog in de bocht hangt of er net uitkomt.

Hoe voelt het de automatische stand (AT)?

De eerste keer vertrekken met de MT-09 Y-AMT vergt wat denkwerk. De linkercluster op de MT-09 was al niet de meest eenvoudige, met een vernieuwde bediening van de richtingaanwijzers, de joystick om de settings mee te bedienen en twee minuscule knopjes voor de claxon en de vier richtingsaanwijzers. Gooi daar nog de wipschakelaar bij, en zelfs een wizzkid als ik vergist zich wel eens.

Eerst maar even in die automatische stand rijden dus. Wat meteen opvalt is dat de motor in D-modus wel erg conservatief schakelt. Geen probleem in een auto, waar je wel wat brandstof wil besparen, maar dat voelt toch niet al te vertrouwd op een MT-09. De automaat bepaalt op basis van de gashendel ook wanneer hij schakelt, dus als je bruutweg kiest om ‘m aan het stoplicht een handvol gas te geven, dan hou je ‘m ook langer in een lagere versnelling.

De D+-modus voelt ook in realiteit wat sportiever en laat de motor in alle situaties later opschakelen en vroeger terugschakelen (meer motorrem). Die motorrem mis je in het dagelijkse verkeer wel wat meer dan op een gewone MT-09, maar een fijn voordeel is dat je ook in automatische stand kan kiezen om vol in de remmen te gaan en tegelijkertijd op de minknop te rammen om in sneltempo meerdere versnellingen terug te schakelen.

Stapvoets rijden, bijvoorbeeld achter een auto in de file, gaat verrassend vlot. De CP3 is zo’n zijdezacht motorblok, er is geen sprake van vervelende on/off en mits wat slepen van de achterrem kan je zelfs stoppen en terug starten zonder je voeten aan de grond te zetten.

Waar de automatische stand minder fijn aanvoelt, is wanneer je filefiltert tussen traagrijdende auto’s. De onverwachte en ietwat abrupte schakelmomenten maken het moeilijker om je evenwicht te bewaren. Het gebeurde ook enkele keren dat er net bij het uitkomen van een bocht geschakeld werd, op een moment dat ik zelf nog even de versnelling aangehouden had. Toen dat op een nat en smerig wegdek voorviel, werd ik toch even ongerust.

Tot slot is het ook opvallend dat de acceleratie vanuit stilstand in D of D+ minder verbluffend aanvoelt dan op de klassieke MT-09. Toen ik via het menu in de Yamaha Ride Control Settings dook om de rijmodi te personaliseren, werd al gauw duidelijk waarom dat zo aanvoelt. In D of D+ is het niet mogelijk om over powersetting 1 en 2 te beschikken, terwijl dat in de manuele modus (Sport, Road, Rain, Custom 1 en Custom 2) wel tot de instelopties behoort. Met andere woorden: wil je over al dat rauwe vermogen beschikken, dan kan dat enkel in de manuele stand.

Hoe voelt het de manuele stand (MT)?

Na enkele dagen experimenteren durf ik met een gerust hart stellen: ik geloof dat de Yamaha MT-09 Y-AMT bedoeld is om vooral in de manuele stand te gebruiken. Zoals eerder genoemd kan je in MT dus naar wens je rijmodi personaliseren (Custom 1 en Custom 2) en over vol vermogen beschikken. De Sport-modus (in MT) voelt opmerkelijk agressiever en sneller dan de D+-modus (in AT), zoals bij vertrekken vanuit stilstand als bij gasaanname al rijdend.

De schakelmomenten die in de automatische modus nogal abrupt aanvoelden, lijken zachter wanneer ik ze zelf initieert met de wipschakelaar. Op die manier werd het chassis – en mijn evenwicht – minder verstoord, wat een bijkomend voordeel is in druk stadsverkeer.

Voor wie is de MT-09 Y-AMT?

Elke motorrijder die het ziet zitten om zijn of haar motoriek wat te herkalibreren, kan volgens mij een enorm genot putten uit het Y-AMT, en dan vooral in de manuele stand. Eenmaal je de wipschakelaar na enkele dagen onder de knie hebt, voelt het als een feilloze quickshifter. De soundtrack die dat ronkende CP3-blok ondertussen voor je speelt, is bijna buitenwerelds. De snelheid waarmee het landschap voorbijraast evenzeer. En als je al dat motorgeweld op het einde van de dag stilaan beu bent, dan zal je des te gelukkiger zijn dat de AT-stand je zonder al te veel denkwerk terug naar huis brengt.

De keuze van Yamaha om deze technologie op de MT-09 te debuteren, en bijvoorbeeld niet op de reisklare Tracer, lijkt mij vooral een statement. Statements zijn inherent aan de MT-reeks. Net zoals de eerste MT destijds bewees dat rijplezier niet vasthing aan maximaal vermogen en technologische foefjes, wil deze MT misschien bewijzen dat de opkomst van automaten niet de teloorgang van puur rijgenot moet betekenen? Als je het mij vraagt: missie geslaagd.  

Tekst: Maarten Van Caesbroeck

Foto's: Charly de Kinderen