Roadtrip: Het vervolg van onze monumentenjacht in de Balkan

In het tweede deel van onze Balkanreis dompelen we ons helemaal onder in de wonderlijke wereld van de spomeni, de surrealistische relikwieën van het socialistische Joegoslavië. Het vergt wat tijd en kilometers, maar deze bizarre architecturale constructies van een verdwenen land zijn iets wat je nergens anders zal aantreffen. Op zich al ruimschoots voldoende om een interessante reis rond te bouwen, maar we treden ook regelmatig buiten de gebaande paden om wat dieper het binnenland in te gaan.

Tekst & foto’s: Pieter Pacques

Nadat we mijn dochter hebben opgepikt op de luchthaven, zetten we koers naar de Beklemeto Pas (ook bekend als de Troyan Pass). We volgen het spoor van de strafexpeditie van keizer Trajanus tegen het oude koninkrijk Dacië. Trajanus kwam orde op zaken stellen nadat de Romeinen hier enkele pittige nederlagen hadden geleden. Na een jaar werd koning Decebalus onderworpen. De immense goudvoorraad van Dacië werd in beslag genomen en linea recta naar Rome gestuurd. Een hallucinant verhaal, dat bovendien uitmondde in een regelrechte volkenmoord.

Boven op de pas dirigeren we onze wielen in de richting van een smalle verharde weg, die zich als een kurkentrekker naar boven wringt tot aan de top van de Goraltepe, waar ons het monument wacht. We slaan de zijpikkels uit en worden overdonderd door de stilte en het uitzicht. Geen auto’s of motoren te horen. Geen wind. Alleen stilte.

Privégids

We krijgen gezelschap van een vader met zijn zoon, zonder vervoermiddel: ze zijn blijkbaar te voet tot boven gekomen. Een goede gelegenheid om te verbroederen met de locals. Vader en zoon hebben onderaan de berg een kampement van waaruit zij toeristen begeleiden bij trektochten met paarden. Ze praten beiden vloeiend Engels, maar het is de zoon die zich manifesteert als een wandelende monumentenexpert en als onze persoonlijke gids iedere hoek en afbeelding van dit monument toelicht.

Het herdenkt de overwinning van het Russische leger dat in 1878 deze pas veroverde, vertelt hij. Dat leidde tot de bevrijding van Bulgarije van het Ottomaanse regime. Het is ook gewijd aan de Bulgaars-Russische eenheid tijdens de Tweede Wereldoorlog. Eigenlijk is het monument een eerbetoon aan álle vrijheidsstrijders van alle era.  Daarnaast toont het ook nog een Bulgaarse traditie waarbij vrouwen brood en zout aanbieden (voedsel dus) aan gasten of bezoekers van hun land. Het klinkt niet of onze jonge gids zijn kennis uit een of ander reisgidsje heeft opgediept. Mogelijk heeft hij het geleerd in de toeristische familiezaak, maar mogelijk is het verhaal hem ook op school verteld. Het wordt al duidelijker dat de monumenten hier een grotere betekenis hebben dan we dachten.

Als we terug het smalle pad opzoeken om af te dalen, laten we de schat aan informatie die we van de twaalfjarige kregen even bezinken. We dalen verder af en trekken richting oosten. Met twee spomeniks en het weerzien van mijn dochter, is het vandaag een mooie reisdag geweest. We zoeken een onderkomen in de buurt van Lovetsj. Morgenvroeg willen we namelijk zo snel mogelijk richting Devetaki trekken om de verbluffende Devetaschka-grotten te bezoeken. Want die liggen nu eenmaal op weg naar de Buzludzha, nog zo’n hoofdvogel in onze roadtrip.

De volledige versie van deze reisreportage lees je in Motoren & Toerisme van juni 2023.

Het juninummer van Motoren & Toerisme ligt vanaf donderdag 1 juni in de winkel, of in je brievenbus. 

Geschreven op 30 mei 2023
© Motoren & Toerisme