Vanuit Moermansk trekken Wim en z’n reisgezelschap dieper Rusland in. Daarbij worden ze geconfronteerd met monotone landschappen en zandwegen. Maar aan het eind van die eindeloze zandwegen ligt het wondermooie Sint-Petersburg!
Rond de Noordkaap: 5. Moermansk – Sint-Petersburg
Het bezoek aan het standbeeld van Aljosja, de Held van Moermansk, Stad der Helden, reserveer ik voor een volgende keer. Volgens het “roadbook” is het vandaag 540 km rijden, dus best niet teveel tijd verliezen 's morgens. De rit gaat over een zeer goede, pas aangelegde weg, de M18/E105 van Kirkenes naar de Krim. In de voormiddag hebben we goed weer, in de namiddag regen. De omgeving: eindeloze taiga, naaldbos afgewisseld met moerasvlaktes met wat verloren gelopen naaldbomen en berken. Onderweg even gestopt aan een langs de weg liggend kerkhof in een bos. Daarbij valt het mij enerzijds op dat de Russen zeer ver gaan in het eren van hun doden. Anderzijds ook dat de mensen die hier begraven liggen nagenoeg allemaal jonger dan 70 zijn. Gelukkig zorgen de laatste 60 km toch nog voor enige opwinding, want die gaan nagenoeg volledig via gigantische wegenwerken. We rijden langs wegwijzers naar plaatsen met magische namen zoals Магнетиты (Magnetiet) en we passeren terug de Poolcirkel, maar er wordt niet gestopt. Iets na 16u00 arriveren we in Kem, het centrum van absoluut Niets aan de Witte Zee. Iedereen is het erover eens, dit is gewoon een vervelende motorrit geweest. Wat hier wel uitermate mooi meegenomen is, een volle tank van 20 liter super 95 kost een kleine 900 roebel aan de pomp. Dat is dus 12 euro. En aan tankstations is hier geen gebrek. En het bier is terug betaalbaar.
Wat ik ook iets hebben vind, is dat er eten voorzien is in een Sovjet-overblijfsel: de gaarkeuken. De Sovjets voorzagen in hun communale woningen geen eetkamer of stolovaja, om het gemeenschapsgevoel te verbeteren moest iedereen gaan eten in dergelijke gaarkeukens. Die van Kem bestaat dus nog en wordt nu door de gemeente uitgebaat. De lokale Alma dus, maar dan een slechtere versie. Als wij binnenkomen is de zaak leeg. Er staat wel in totaal 6 man achter de toog en in de keuken. Je hebt keuze uit het menu met soep en dat zonder soep. Ik ga gelukkig voor de versie met soep, want die is lekker. De hoofdschotel bestaat uit lauwe macaroni met een kipburger en tomatensaus, versie kokend water waar een tomaat heeft naastgelegen. Omdat het hier een gezamenlijke maaltijd betreft die in de prijs van de reis is inbegrepen, willen Rob en Dafne liefst alles samen betalen. Dat geeft geen probleem tot bij het dessert. Want dan komen er een paar andere mensen binnen die bestellen vooraleer ieder van ons zijn/haar dessert heeft genomen. Blijkbaar heeft de elektronische kassa niet de mogelijkheid om tussentotalen te maken en te bewaren. Dus dient al wat tot nu door ons genuttigd geweest is eerst afgerekend te worden zodat de volgende klant zijn bestelling ingevoerd kan worden. Van het personeel spreekt niemand ook maar één woord Engels. Als Dafne de dame aan de kassa probeert uit te leggen dat zij op het einde alles gezamenlijk zal betalen reageert deze, al roepende en tierende, ronduit onbeschoft. Dafne betaalt snel de rekening waarna de gemoederen bedaren. Klantvriendelijkheid zit hier blijkbaar niet in het takenpakket. Als wij doorgaan zitten er nog 2 dames met een tas koffie in de zaak, het personeel heeft dus iemand om tegen te klappen. Het is daar alle dagen 24 uur open.
Daarna maken we nog een wandeling door Kem. In de Stalinistische periode was hier een belangrijk doorvoercentrum voor politieke gevangenen naar de Solovetski-eilanden, een eilandenarchipel in de Witte Zee waar in 1920 het eerste kamp van wat niet veel later de Goelag zou worden werd opgericht door Feliks Dzerzjinski, de man die de wereld ook de vermaarde Tsjeka schonk. Nu is Kem een verzameling typisch onaantrekkelijke Sovjet-woonkazernes, welke zich in verschillende stadia van ontbinding bevinden, afgewisseld met scheefgezakte houten huizen. Het hotel waar we verblijven is echter één van de beter onderhouden gebouwen en de kamers zijn ontwapenend. De inrichting zou in de jaren vijftig van de vorige eeuw zonder twijfel bijna 3 sterren scoren op de toenmalige Tripadvisor. Topstuk op mijn kamer is de 15” analoge televisie met binnenhuisantenne. Die uiteraard niet werkt. Ik slaap hier echter als een roos.
Dag 15, 6 juli: Кемь - Петрозаводск (Rusland) 590 km
Vandaag blijkt de route in het routeboek naar Petrozavodsk meer van hetzelfde te zijn, zelfde baan door hetzelfde bos, 460 km lang. Dat zie je van hier. Ik zeg aan het ontbijt dat ik van plan ben een andere route te rijden. De 2 gasten waar ik normaal mee rij zetten mij dadelijk op kop en zeggen mee te rijden, de rest van de groep besluit de geplande route te doen. Doei....
De voormiddag is heel mooi. Ik rij naar Belomorsk via een slechte weg, die toch nog wel te doen is. Het is prachtig weer en wij passeren een aantal dorpen waar je je, als je de auto's wegdenkt, eigenlijk 100 jaar terug in de tijd waant. Geen stenen huizen hier, alleen minder en vooral meer vervallen houten huizen met het vee op straat. In Belomorsk wordt de weg echt slecht tot deze gewoon stopt. We besluiten in een bar een tas koffie te gaan drinken. Met de oma achter de toog heb ik de volgende conversatie:
Ik: Wat een mooi weer is het hier vandaag.
Oma: Ja, maar gisteren regende het.
Ik: En morgen?
Oma: (haar schouders ophalende) Dat weten alleen God en Stalin.
Om 19u30 landen wij in Petrozavodsk. Door de omwegen net geen 600 km gedaan. Maar wel nog juist op tijd voor De Match, België - Brazilië dus. Die wordt in het hotel op groot scherm uitgezonden. De lokale Russische kijkers supporteren verdeeld, zij die voor Brazilië gaan zijn het luidruchtigst. Maar op het einde ben ik het die, letterlijk, het hardst juicht. Er is heel wat bier en vodka nodig om het enthousiasme te blussen, maar dat kan, want mijn bed staat 4 verdiepingen hoger klaar en morgen wordt er niet gereden.
Dag 16, 7 juli: - Петрозаводск (Rusland)
Ik slaap dus uit vandaag en neem een uitgebreid ontbijt, net zoals de meeste andere deelnemers. We blijven nagenoeg tot de middag gezellig zitten keuvelen en gaan daarna te voet naar de haven. Petrozavodsk is de hoofdstad van de Autonome Republiek Karelië, gelegen tussen de oblast (provincie) Moermansk en de oblast Leningrad. De naam (Peter’s fabriek) verwijst naar het feit dat deze stad werd opgericht ten tijde van de regering van Peter de Grote en dat hier een ijzersmelterij was gevestigd.
De stad is zeker een bezoek waard. Je vindt er een mengeling van klassieke gebouwen uit de Romanov-periode en strakke Sovjet-architectuur in een naar Russische normen propere en goed onderhouden omgeving. Deze stad eert ook zijn helden nog steeds. Je vindt er naast het standbeeld van Peter de Grote ook dat van Marx en Engels broederlijk naast elkaar. En zowaar, op een zeer prominente plek wijst de imposante figuur van Sergej Kirov nog steeds beschuldigend op mij neer. De moord op deze Sovjet-baas van Leningrad in 1934 was dan ook het startsein van wat later als de ‘Grote Terreur’ is geboekstaafd. Vadertje Stalin is echter overal opvallend afwezig.
De stad is gelegen aan het Onegameer en de lang uitgebouwde kade doet zowaar denken aan de beroemde kade in Zadar, Kroatië, waar Hitchcock himself ooit zei: “Zadar has the most beautiful sunset in the world, more beautiful than the one in Key West, in Florida”. Kort na de middag nemen wij daar de hydrofoil naar Kizhi Pogost, een eiland waar ze een verzameling typisch Karelische houten gebouwen hebben staan, het Bokrijk van Karelië. Aanvankelijk is het weer best goed, maar na een tijdje begint het vervelend hard te regenen waarna het vooral wachten is tot de boot terug vertrekt. Om 19.00 uur zijn we terug in Petrozavodsk waar ik met Ab een Karelisch restaurant binnenstap. Op het menu, na de soep, een stoverij van Russische beer met een glas Kvas. Redelijk speciaal. Als we daarna samen terug naar het hotel wandelen, worden we begroet door een bende Russen die op de stoep voor een café de rust van Rusland – Kroatië overbruggen. Er is dan nog hoop op plaatsing, dus deze begroeting is zeer enthousiast, zeker nadat ze vernemen dat ik Belg ben. Tegen dat we in ons hotel geraken en daar nog iets gedronken hebben liggen de Russen er echter uit en ga ik dus maar slapen.
Dag 17, 8 juli: Петрозаводск - Санкт-Петербург (Rusland) 530 km
Vandaag is het echt ideaal motoweer. 20 Graden en bewolkt, geen regen. Eerst 100 km over de grote baan, daarna begint het landschap drastisch te veranderen. De streek rond het Lagodameer is drukker bevolkt en is een landbouwgebied. De weg is nu een echte secundaire weg, die 200 km waanzinnig op en af gaat en waar men alle uitgespaarde bochten van de voorbije 1500 km gebruikt heeft. Geen 100 meter rechte weg meer te vinden. Het is hier wel drukker, maar dat is niet zo’n probleem. De Russische chauffeurs zijn immers nauwelijks te volgen. Er wordt dus terug ronding op de banden gezet.
Tot aan de grens met de oblast Leningrad. Want dan verandert die weg plotsklaps in een tweevaks zandweg. Na 70 km wordt die gevolgd door nog eens dik 50 km wegenwerken. Het is echt dokkeren van hier naar ginder en soms kan je de gaten totaal niet meer ontwijken. Motorfietsen kunnen blijkbaar echt wel wat verdragen. Komt daar nog bij dat er in beide richtingen druk verkeer is. Omdat er op tweevaks zandwegen meestal geen lijnen geschilderd zijn wordt er gewoon in vier vakken gereden. Redelijke waanzin. De laatste dikke 100 km gaat deze weg dan uiteindelijk over in een autosnelweg van degelijke kwaliteit. Iedereen blij om nog eens op een snelweg te mogen rijden, stel u voor.
Maar dan is er dus Sint Petersburg. Ik ben hier vorig jaar al een dikke week geweest en ken hier een beetje de weg. Ik ben dan ook van plan om de gebruikelijke ”tourist traps” aan mij voorbij te laten gaan, wegens al bezocht, en enkel de dingen te doen die er vorig jaar zijn overgeschoten. En blijkbaar denkt iedereen in de groep er zo over. We blijven hier drie nachten slapen en niemand is er in geïnteresseerd om van deze tijd een begeleid stadsbezoek te maken. Iedereen trekt hier dus flink zijn plan. Ik maak alleen een wandeling langs de Fontanka en ga iets eten (paddenstoelenroomsoep, varkensworstjes met gegrilde groenten en daarna koffie met vodka), ze zullen voorlopig toch van ver moeten komen om voor mij een mooiere stad uit te vinden....
Tekst en foto's: Wim Van Houtven
Geschreven op 10 april 2019